توجه: این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی بیماران بوده و به هیچ عنوان جهت ارائه مشاوره پزشکی تخصصی نمی باشد. لذا انجمن جراحان عروق ایران نمی تواند مسئولیت هر گونه ضرر و زیان ناشی از استفاده از این اطلاعات را در روند درمان بیماران بپذیرد. لازم است در تمام موارد بیماران با یک جراح عروق مشورت نمایند و مطابق دستورات ایشان عمل نمایند.
شریان فمور در قسمت تحتانی شکم شروع می شود و به طرف ران پایین می آید. این شریان خون را به پاهای شما منتقل می کند. هنگامی که شریان فمور به پشت زانو می رسد، شریان پوپلیتیال نامیده می شود. هنگامی که انسداد در این شریان وجود دارد، گردش خون به پای شما کاهش می یابد که ممکن است هنگام راه رفتن باعث ایجاد درد در ساق شما شود و به عنوان لنگش متناوب شناخته می شود.
این عمل به شما امکان می دهد تا بدون درد بیشتر قدم بردارید. همچنین این عمل جراحی زمانی که گردش خون به قدری ضعیف باشد که پای شما در زمان استراحت یا در هنگام شب دچار درد شود هم نیاز است. علائم دیگر نشان دهنده انسداد احتمالی در شریان می تواند شامل زخم پا یا نواحی سیاه رنگ و مرده در پوست باشد. در چنین مواردی می توان از این عمل برای جلوگیری از قطع عضو پای شما در زیر یا بالای زانو استفاده کرد.
بای پس (پیوند) فموروپوپلیته نوعی عمل جراحی برای دور زدن قسمت مسدود شده شریان در پا با استفاده از یک قطعه رگ خونی دیگر است. اطلاعات زیر به توضیح روند پیوند فمورپوپلیتیال کمک می کند.
قبل از عمل:
قبل از جراحی پیوند رگ، تعدادی آزمایش وجود دارد که باید انجام شود. این آزمایشات دو نوع هستند: آنهایی که برای ارزیابی وضعیت عمومی شما و آنهایی که برای ارزیابی مناسب بودن شما در انواع مختلف جراحی آنوریسم است. تست های بررسی وضعیت عمومی، معمولاً قبل از تصمیم گیری در مورد عمل انجام می شود. و شامل موارد زیر هستند:
- آزمایش خون
- نوار قلب (نظارت برفعالیت الکتریکی قلب)
- سونوگرافی از شریان مسدود شده
- ارزیابی سونوگرافی از سیاهرگی که بطور معمول برای انجام پیوند از آن استفاده می شود
آزمایش های فوری قبل از عمل شامل: آزمایش خون، نوار قلب دیگر و تکمیل مدارک است. این آزمایشات فوری قبل از عمل معمولاً در مراجعه قبل از بستری در بیمارستان چند روز قبل از عمل شما انجام می شود. بعضی اوقات ممکن است زمانی انجام شود که شما برای عمل پذیرش می شوید. بعضی اوقات ، طول سیاه رگی که برای پیوند استفاده می شود، با قلم روی پای شما علامت گذاری می شود. این علامت گذاری با کمک سونوگرافی انجام می شود.
بستری:
لطفاً تمام داروهایی را که الان مصرف می کنید به همراه خود بیاورید . توسط پرستار بخش اطلاعات شخصی شما را در پرونده پرستاری ثبت و در تخت خود پذیرفته خواهید شد. شما توسط جراحی که عمل شما را انجام می دهند و پزشک بیهوشی ویزیت خواهید شد. اگر در مورد عمل جراحی سؤال دارید، از پزشکان سوال کنید.
عمل جراحی، بی هوشی
قسمت اول این عمل شامل بیهوشی است. این عمل وقتی که شما در خواب یا بیدار هستید انجام می شود. اگر بیهوشی عمومی دارید، یک آنژیوکت در پشت دست شما قرار می گیرد. ماده بی حسی از طریق آن تزریق می شود و شما طی چند ثانیه خواهید خوابید. اگر قرار است به صورت بیدار عمل شوید ، یک لوله کوچک در پشت شما قرار داده شده و به این حالت بی حسی نخاعی یا اپیدورال گفته می شود.
با استفاده از بی حسی نخاعی (اسپاینال)، هیچ چیز از کمر به سمت پایین در محل عمل احساس نمی شود. پا فلج است. این بی حسی حدود ۲ تا ۲/۵ ساعت طول می کشد. با استفاده از بی حسی اپیدورال، دیگر هیچ چیز از کمر به سمت پایین احساس نمی کنید، و هر دو پا را تحت تأثیر قرار می دهد. با این حال فلج وجود ندارد. اپیدورال می تواند چند روز در محل بماند تا درد پس از عمل تسکین یابد.
اگر بیهوشی عمومی دارید ممکن است یک لوله (سوند) در مثانه شما وارد شود تا ادرار شما تخلیه شود. در صورت داشتن بی حسی نخاعی یا اپیدورال ، سوند ضروری است. برای هر سه گزینه، یک آنژیوکت در داخل رگ قرار می گیرد تا در حین عمل و بعد از عمل مایعات به شما بدهد.
عمل جراحی:
شریان در بالا و زیر انسداد باید در معرض دید قرار گیرد . یک برش عمودی در حدود ۱۰ سانتی متر در کشاله ران داده شده تا شریان ران در معرض دید قرار داده شود. این شریان اصلی تامین کننده خون پا است, و معمولا نقطه ای است که پیوند از آن شروع می شود. یک برش دوم به طول مشابه برای در معرض دید قرار دادن شریان زیر محل انسداد که ممکن است این درست بالای زانو یا پایین تر و در سمت داخلی پا باشد داده می شود . گاهی اوقات برش در پایین تر از زانو است، و گاهی ممکن است در دو طرف باشد.
لوله ای که برای انجام پیوند از آن استفاده می شود، به طور طبیعی ورید اصلی پا خواهد بود که به آن ورید صافنوس گفته می شود و خون قسمت داخلی پا را از مچ پا تا کشاله ران بالا می برد. با استفاده از برش های مورد استفاده برای در معرض قرار دادن شریان این رگ پیدا و آزاد می شود. گاهی اوقات با افزودن برش کوچک دیگر به طول ۵ سانتی متر در سطح میانی ران، می توان رگ را برداشت. گاهی اوقات دو برش اصلی برای ایجاد یک برش طولانی به هم می پیوندند. در صورت عدم وجود ورید سطحی طولانی، از همتای آن در ساق دیگر یا رگ از بازو به جای آن استفاده می شود.
ارزیابی سونوگرافی قبل از عمل رگ ها مشخص می کند که کدام ورید بهتر است. در صورت عدم وجود رگ مناسب، از رگ مصنوعی استفاده می شود. این رگ مصنوعی از پلاستیک ساخته شده است و ممکن است انواع مختلفی داشته باشد. رگ مصنوعی در سطح کشاله ران به شریان با بخیه های دائمی بسیار ریز متصل می شود. پیوند گاهی در اعماق پا قرار می گیرد، و گاهی اوقات فقط در زیر پوست. اگر زیر پوست باشد (در بای پس رگ درجا) نبض موجود در آن به راحتی قابل احساس است. در پایان کار، همه برش ها بسته می شوند، یا با بخیه های جذب شونده، که نیازی به خارج کردن ندارند، یا با بخیه غیر جذب شونده یا گیره های فلزی که به طور معمول بعد از حدود ده روز برداشته می شوند
بعد از عمل:
پس از عمل جراحی تا زمانی که به خوبی قادر به نشستن و خوردن مایعات و مواد غذایی از طریق دهان باشید سرم از طریق آنژیوکت از یکی از رگها داده می شود. پرستاران و پزشکان سعی می کنند با دادن مسکن ها از طریق تزریق، از طریق لوله بی حسی اپیدورال در کمر ، یا با دستگاهی که قادر به خود کنترلی با فشار دادن یک دکمه هستند درد شما را تسکین دهند. این احتمال وجود دارد که شما یک کبودی را در اطراف منطقه عمل تجربه کنید.
کمی بعد از عمل یا با تاخیر، لوله بی حسی اپیدورال و سوند مثانه برداشته می شود. به تدریج راه رفتن را شروع می کنید و زمانیکه به اندازه کافی حال عمومی مناسب داشته باشید مرخص خواهید شد. ممکن است بعد از عمل توسط فیزیوتراپیست ها ویزیت شوید. آنها به شما در تنفس برای جلوگیری از ابتلا به عفونت قفسه سینه و تحرک کافی برای کمک به راه رفتن کمک خواهند کرد. ممکن است آسپرین (یا در بعضی موارد وارفارین) به شما داده شود تا خطر انسداد پیوند شما کاهش یابد. قبل از ترخیص اجازه ملاقات همراهان به شما داده می شود.
مراقبت در منزل:
اگر بخیه شما به نوعی باشد که نیاز به برداشتن دارد، این کار معمولاً در حالی انجام می شود که هنوز در بیمارستان هستید. در غیر این صورت در ویزیت درمانگاه بعد از عمل زخم شما را بررسی و بخیه ها برداشته می شود. در صورت وجود تورم یا ترشح از زخم، لطفا با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
ممکن است بعد از عمل چند هفته احساس خستگی کنید، اما با گذشت زمان این روند باید به تدریج بهبود یابد. اکثر مردم شش هفته پس از عمل دوباره به سر کار خود بر میگردند. در صورت نیاز به گواهی برای محل کار به مسئول بخش بگویید تا قبل از ترک بیمارستان به شما داده شود. اگر به مرخصی طولانی تر نیاز دارید به پزشک خود بگویید تا یک گواهی اضافی را در اختیار شما قرار دهد.
شما باید بتوانید فعالیت های عادی خود را از زمان احساس بهبودی به تدریج از سر بگیرید. در ابتدا از بلند کردن اجسام سنگین و کشش مکرر خودداری کنید. ورزش منظم مانند پیاده روی کوتاه، همراه با استراحت، برای چند هفته اول بعد از عمل توصیه می شود، و به دنبال آن شما بتدریج به فعالیت طبیعی خود باز خواهید گشت.
رانندگی:
وقتی قادر به گرفتن ترمز اضطراری باشید، اجازه رانندگی خواهید داشت که این به طور معمول ۴-۲ هفته پس از عمل خواهد بود، اما در صورت شک به پزشک خود مراجعه کنید.
استحمام:
پس از خشک شدن زخم، می توانید به طور عادی استحمام یا حمام کنید.
بازگشت به کار :
اگر این مسئله در مورد شما صدق کند، باید بتوانید طی ۶ تا ۱۲ هفته از عمل دوباره به سر کار خود برگردید. پزشک معالج شما هنگامی که او را در ویزیت های بعدی می بینید، به شما در این مورد توصیه می کند.
دارو درمانی:
اگر قبلاً آسپیرین را مصرف نکرده اید، معمولاً با آسپیرین به منزل فرستاده می شوید. این برای جلوگیری از غلظت خون انجام می شود. اگر قادر به تحمل آسپرین نباشید، ممکن است داروی جایگزین تجویز شود.
عوارض:
عفونت تنفسی:
این موارد ممکن است به دنبال این نوع جراحی بخصوص در افراد سیگاری اتفاق بیفتد و ممکن است نیاز به درمان با آنتی بیوتیک ها و فیزیوتراپی باشد.
عفونت زخم:
زخم ها گاهی آلوده می شوند و این ممکن است نیاز به درمان با آنتی بیوتیک ها داشته باشد. عفونت های بد نادر است. گاهی اوقات، ممکن است با برش تحت بیهوشی زخم تمیز شود.
عفونت گرافت:
به ندرت (در حدود ۱ در ۵۰۰)، رگ مصنوعی ممکن است آلوده شود. این یک عارضه جدی است و معمولاً درمان شامل برداشتن رگ مصنوعی است.
ترشح از زخم:
گاهی اوقات ممکن است مایعی از زخم نشت کند. این ممکن است شفاف باشد اما معمولاً آغشته به خون است. به طور معمول به مرور زمان بر طرف می شود و معمولاً مشکلی در مورد پیوند ایجاد نمی کند.
مسایل گوارشی:
بعضی اوقات بازگشت عملکرد روده آهسته است که این امر نیاز به صبر و تحمل دارد و تا زمانی که روده شما به حالت عادی برگردد، سرم درمانی انجام می شود.
عوارض عمده:
مانند هر عمل جراحی بزرگی یک عارضه پزشکی مانند حمله قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه، مشکلات قفسه سینه، از بین رفتن گردش خون در پاها یا روده یا عفونت در رگ مصنوعی می تواند رخ دهد. هر یک از این موارد نادر است. اما در کل به این معنی است که برخی از بیماران ممکن است عارضه مهمی داشته باشند. برای اکثر بیماران این خطر حدود ۵٪ است. به عبارتی ۹۵ نفر از هر ۱۰۰ بیمار بهبودی کامل از عمل خواهند داشت. پزشکان و پرستاران سعی خواهند کرد از بروز این عوارض جلوگیری کنند و در صورت بروز آنها به سرعت درمان خواهند شد.
انسداد حاد رگ پیوند شده:
اصلی ترین عارضه این عمل لخته شدن خون در رگ پیوند شده است که باعث انسداد آن می شود. اگر این اتفاق بیفتد، معمولاً انجام عمل دیگری برای پاکسازی پیوند لازم است.
از دست دادن اندام(قطع عضو):
به ندرت نمی توان انسداد رگ پیوند شده را باز کرد و گردش خون پا به قدری تحت تأثیر قرار می گیرد که قطع عضو لازم است.
تورم اندام:
طبیعی است که پا پس از این عمل متورم شود. تورم معمولاً حدود ۳-۲ ماه طول می کشد. به طور معمول کاملاً از بین می رود، اما گاهی ممکن است به طور نامحدود ادامه یابد.
بی حسی در اندام:
ممکن است نقاط بی حسی در اطراف زخم یا پایین پا وجود داشته باشد که این به دلیل قطع اجتناب ناپذیر اعصاب کوچک پوست است. این می تواند دائمی باشد، اما معمولاً طی چند ماه بهبود می یابد.
شما برای کمک به خودتان چه کار می توانید بکنید:
اگر قبلاً سیگاری بوده اید، باید یک تلاش صمیمانه و مصمم برای متوقف کردن کامل سیگار انجام دهید. استعمال دخانیات باعث صدمه بیشتر به شریانهای شما می شود و احتمالاً رگ پیوند شده مسدود می شود.
اقدامات بهداشتی عمومی مانند کاهش وزن، رژیم کم چربی و ورزش منظم نیز دارای اهمیت هستند.
اگر دردهای ناگهانی یا بی حسی در پا دارید که در طی چند ساعت بهبود نمی یابد، سریعاً با پزشک معالج یا بیمارستان خود تماس بگیرید.
ممکن است از شما خواسته شود بعد از عمل در فواصل زمانی معین در بیمارستان حضور یابید تا یک سونوگرافی از پیوند شما انجام شود. این امر برای اطمینان از عملکرد خوب آن و نبود تنگی که باعث انسداد شود می باشد.
