توجه: این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی بیماران بوده و به هیچ عنوان جهت ارائه مشاوره پزشکی تخصصی نمی باشد. لذا انجمن جراحان عروق ایران نمی تواند مسئولیت هر گونه ضرر و زیان ناشی از استفاده از این اطلاعات را در روند درمان بیماران بپذیرد. لازم است در تمام موارد بیماران با یک جراح عروق مشورت نمایند و مطابق دستورات ایشان عمل نمایند.
زخم پا چيست؟
بطور ساده ميتوان زخم پا را از همگسیختگی سطح پوست تعريف كرد. اين از همگسیختگی اجازه ميدهد هوا و باكتري ها به نسج زيرين نفوذ كنند. در اكثر مردم اين اسيب ها بدون مشكل در مدت يك تا دو هفته ترميم می شوند، ولی زماني كه يك بيماري زمينه اي وجود دارد پوست به راحتی ترميم پيدا نميكند. در نتيجه منطقه اسيب ترميم نمیشود و حتي سايز منطقه اسيب نيز ممکن است افزايش يابد. در اين موارد بيمار دچار زخم مزمن شده است.
دلايل زخم پا چه مواردي هستند؟
شايع ترين بيماري زمينه اي كه منجر به زخم مزمن پا ميشود بيماري هاي وريدي است. علت دو سوم زخم هاي پا همين بيماري هاي وريدي است. در كل ميتوان گفت علت ٨٠ درصد زخم هاي پا بيماري هاي وريدي است، علت ١٥ درصد آن بيماري هاي شرياني است و علت ٥ درصد آن ساير علل شامل ديابت، ارتريت روماتوييد و بيماري هاي نادر ديگر است. در بعضي از موارد بيشتر از يك علت عامل ايجاد زخم هستند. پزشك شما بعد از معاينه و انجام چند تست علت ايجاد زخم را تشخيص ميدهد.
چگونه بيماري هاي وريدي عامل ايجاد زخم ميشوند؟
وريدهاي موجود در اندام تحتاني شما به عنوان لوله هايي هستند كه خون را از اندام شما به سمت قلب برميگردانند . وريدهاي اندام تحتاني شما دريچه هاي يك طرفه اي دارند و بدين وسيله يك مسير يك طرفه ايجاد ميكنند و خون تنها به سمت بالا حركت ميكند و به سمت پايين پس زده نميشود. در بعضي افراد اين دريچه ها عملكرد موثري ندارند يا در اثر لخته از بين رفته و تخريب شده اند. اگر دريچه تخريب شده باشد جريان خون در مسير اشتباه به سمت پايين حركت ميكند كه منجر به ايجاد فشار خيلي زياد در داخل وريد در زماني كه بيمار ايستاده است ميشود. اين فشار بالا در داخل وريد به پوست اسيب ميزند و منجر به زخم ميشود.
چگونه من درمان ميشوم؟
درمان زخم وريدي با دو روش كنترل فشار بالا در وريدهاي اندام تحتاني و درمان زخم انجام ميشود. پايه درمان اين زخم ها، بالا بردن اندام و درمان فشاري است.
بالا بردن اندام
هرچه اندام بيشتر بالا برده شود فشار داخل ورید پايين تر مي ايد. اگر پا از سطح قلب بالاتر برده شود فشار در پا به سطح نرمال بر ميگردد. توصيه ميشود هر زمان كه مقدور است پاهاي خود را بالا بگذاريد و تا جايي كه ميتوانيد بالاتر بگذاريد. حتي ميتوانيد پايه هاي پایینی تخت خود را با كمك وسایلی مانند كتاب هاي قديمي بلندتر كنيد. با اين روش در زماني كه در تخت هستيد پاها اندكي از سطح تخت بالاتر هستند.
درمان فشاري يا جوراب
براي اينكه فشار در سطح مچ پا در هنگام ايستاده پايين نگه داشته شود از بانداژ فشاري يا جوراب كمك گرفته ميشود. چندين لايه از بانداژ ممكن است نياز باشد تا فشار را در سطح مچ پايين بياورد. زماني كه زخم بهبود يافت با كمك جوراب سعي ميشود از افزايش فشار در سطح مچ و در نتيچه عود زخم جلوگيري كرد. اين جوراب ها بايد كاملا مناسب و سايز پاي شما و با قدرت مناسب باشند تا ساپورت مناسب را ايجاد كنند. اگر در پوشيدن اين جوراب ها مشكل داريد ميتوانيد اپليكاتور مناسب را خريداري كنيد.
پانسمان
پرستار شما از پانسمان هاي مختلفي با توجه به مرحله زخم شما جهت تسريع بهبود زخم استفاده ميكند.
جراحی
به ندرت در موارد زخم هاي بسيار بزرگ يا خيلي مقاوم از پيوند پوست يا يا جراحي بر روي وريد استفاده ميشود. اگر زخم شما ناشي از واريس باشد پس از بهبود زخم ميتوانيد واريس خود را درمان كنيد.
چقدر طول ميكشد تا زخم من بهبود يابد؟
معمولا سالها طول ميكشد تا يك بيماري وريدي منجر به ايجاد زخم شود پس جاي تعجب ندارد كه درمان ان هم زمان بر است. اگر چه اكثر زخم هاي وريدي در مدت ٣-٤ ماه خوب ميشوند، گروه اندكي به زمان بيشتري نياز دارند. نااميد نشويد! حتي اين گروه مقاوم هم در نهايت درمان ميشوند.
چگونه ميتوانم از عود زخم جلوگيري كنم؟
زماني كه زخم شما بهبود يافت اين به اين معني نيست كه مشكل شما بر طرف شده است. اگرچه پوست شما در ظاهر سالم است اما مشكل زمينه اي همچنان برقرار است و ميتواند منجر به عود رخم شود.
١. از جوراب مخصوص در تمام طول روز استفاده كنيد.
٢. هر زمان مقدور بود پاهاي خود را بالا بگذاريد.
٣. با كمك مرطوب كننده ها پوست خود را هميشه مرطوب نگه داريد.
٤. كاهش وزن، ميوه تازه، ورزش و عدم استعمال سيگار منجر به ترميم زخم ميشوند و براي سلامت شما مفيد هستند.
